در هر شکل، متوجه جنبه انتقادی شوخی باشید. بهفرض، اگر کارفرمایی رویش
را متوجه کارمند دیررسیدهاش کند و بگوید: خوشحالم که بالاخره توانستید به
جمع ما ملحق شوید، شنونده باید شوخیهایی از این دست را کاملاً جدی بگیرد،
چون تعابیر مختلف این جمله کاملاً نمایان است، به ویژه اگر با آهنگ خاصی
همراه باشد. همینطور وقتی که اشخاص پس از بیان کردن مطلبی در خاتمه
میگویند که «شوخی میکنم»، باید این اعتبار را بسیار جدی تلقی کرده،
دربارهاش فکر کرد، زیرا اشخاص با استفاده از این عبارت مطالب خویش را پوشش
داده، خوب جلوه میدهند.
اگر یک شوخی مشخصات زیر را داشته باشد، درمییابیم که شوخی جدی نبوده، استفادهکننده قصد انتقاد و حمله را در سر نداشته است:
آیا از شوخی برای جهتدهی دوباره به گفتوگو استفاده میشود؟ آیا هدف شخص این بوده است که از پیگیری موضوع خاصی خلاصی یابد؟
آیا شوخی مرتبط با یک مطلب جدی است؟ آیا از شوخی برای پرهیز از رویارویی استفاده میشود؟
آیا شوخی شخص، همراه با نشانههای عطوفتآمیز و رقت قلب است و فرد، بدین واسطه همراهی، همدلی و درک خود را نشان میدهد؟
آیا شوخی سرپوشی برای حالاتی چون ترس، سرخوردگی، حسادت و احساس خشم است؟
آیا شوخی میتواند معنا و مفهوم تازهای به جریان بحث و گفتوگو ببخشد؟
اشخاصی
که از موقعیت زندگی خود راضی هستند و نسبت به موقعیت مادی و اجتماعی خود
رضایتخاطر دارند، از شوخی به عنوان چاشنی و مزه گفتوگو استفاده میکنند.
چنین اشخاصی معمولاً از شوخی اغراض خاصی را دنبال نمیکنند. در هر صورت،
با ارزیابی کردن دقیق اشکال شوخی میتوانید از اهداف و اغراض ناپیدای اشخاص
استفاده کننده از این زبان و وسیله آگاه شده، بدین وسیله بهتر به شخصیت
فرد برسید.